Obowiązek badania rocznego sprawozdania finansowego za rok 2023 - co należy wiedzieć?
W myśl art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe podmiotów kontynuujących działalność, m.in. z sektora finansowego (w tym banków, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, SKOK-ów, funduszy emerytalnych, krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego), a także spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji. Jednostki te muszą poddać badaniu swoje sprawozdania z mocy ustawy, bez uwzględniania dodatkowych warunków.
Inaczej ma się sytuacja w przypadku pozostałych jednostek (przede wszystkim spółek z o.o., spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, cywilnych oraz przedsiębiorstw osób fizycznych), które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe (w odniesieniu do sprawozdań za 2023 r. uwzględnia się dane za 2022 r.), spełniły co najmniej dwa z poniższych warunków:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.
Jak wynika z tabeli nr 252/A/NBP/2022 z 30 grudnia 2022 r., średni kurs euro na koniec 2022 roku wynosił 4,6899 zł. Zatem równowartość w złotych określonych w ww. przepisie limitów wyrażonych w euro, przy zastosowaniu tego kursu – wynosi odpowiednio dla sumy aktywów – 11.724.750 zł oraz dla sprzedaży netto towarów i produktów oraz operacji finansowych – 23.449.500 zł.
Badanie sprawozdania finansowego – na czym polega
Przez badanie sprawozdania finansowego rozumieć należy szereg czynności i procedur prowadzonych przez biegłego rewidenta w celu weryfikacji, czy sporządzone sprawozdanie finansowe przedstawia w sposób prawidłowy i zgodny z wymaganiami ustawy o rachunkowości sytuację finansową, majątkową oraz wynik finansowy jednostki.
Etapy badania sprawozdania finansowego
Prace wstępne:
- badanie systemu ewidencji jednostki, które obejmuje sposób rejestracji gospodarczych, system kontroli wewnętrznej i rzetelności ksiąg rachunkowych,
- analiza planu kont
- sprawozdanie prawidłowości stosowanych procedur, które dotyczą sposobu ustalania oraz ewidencji podatku od towarów i usług
- kontrola prawnych podstaw działalności oraz inwentaryzacji składników majątkowych.
Prace zasadnicze:
- sprawozdanie prawidłowości wyceny aktywów i pasywów na dzień bilansowy
- ustalenie wyniku finansowego za rok obrotowy
- ustalenie kryterium realności oraz kompletności informacji, jakie są zawarte w sprawozdaniu finansowym
- badanie prawidłowości sporządzenia informacji dodatkowej
Efektem końcowym pracy biegłego rewidenta jest wydanie opinii i raportu z badania sprawozdania finansowego, które przekazuje podmiotowi zatwierdzającemu roczne sprawozdanie finansowe. Opinia wyrażona przez biegłego rewidenta powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych oraz czy jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową.
W opinii biegły rewident powinien poinformować o ewentualnym niedopełnieniu przez jednostkę obowiązków złożenia we właściwym rejestrze sądowym oraz do ogłoszenia sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzedzające rok obrotowy. Ponadto powinien wskazać na stwierdzone podczas badania poważne zagrożenia dla kontynuacji działalności przez jednostkę. Biegły rewident powinien również wskazać, czy w świetle wiedzy na temat jednostki i jej otoczenia uzyskanej w trakcie badania, stwierdził istotnie błędne informacje w sprawozdaniu z działalności, a w przypadku ich stwierdzenia wskazać na czym polegają te błędy.
Raport biegłego rewidenta zawiera między innymi: ogólną charakterystykę jednostki, stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień, oświadczeń, ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości, charakterystykę pozycji lub grupy pozycji sprawozdania finansowego, jeżeli zdaniem biegłego rewidenta wymagają omówienia,- przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, ze wskazaniem na zjawiska, które w porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi w istotny sposób wpływają negatywnie na tę sytuację, a zwłaszcza zagrażają kontynuowaniu działalności przez jednostkę.
Wybór biegłego rewidenta – na co zwrócić uwagę
Na pewno w ramach wyboru warto porównać kilka ofert i nie kierować się wyłącznie ceną. Audyt powinien być wykonany przez doświadczonych ekspertów, którzy bazują na najnowszej wiedzy oraz zmianach w przepisach. W obecnej sytuacji, kiedy mamy do czynienia z rozdrobnieniem rynku firm audytorskich, badania, mimo że oparte na tych standardach, mogą wyglądać zupełnie inaczej. Istotne jest także, aby sprawdzić doświadczenie biegłego w danej branży. Warto także zweryfikować, czy będziemy mieli do czynienia bezpośrednio z biegłym, czy tylko z pracownikami o znacznie mniejszym doświadczeniu.